А. Р. БЕЛЯЕУ
правитьЗАСТРЭЛЬШЧЫКІ НОВЫХ АДКРЫЦЦЯЎ
правитьА В. Луначарскі называў буржуазную навуковую фантастику праяўленнем інжынернай сутнасці капіталізма. Вуржуазія эпохі развіваючагася капіталізма прад’яўляла вялікі попыт на літаратуру, якая-б папулярызавала навуковы і тэхнічны прагрэс. На гэтай глебе вырас і расквітнеў бліскучы талент Жуль Верна — разведчика будучага тэхнічнага прагрэса. Але якім быў-бы лёс Жуль Верна, калі-б ён радзіўся ў эпоху загнівання капіталізма? Які водгук мог-бы атрымаць заклік да тэхнічяага прагрэса ў гады перавытворчасці, жорсткіх крызісаў, беспрацоўя тэхнічнай інтэлігенцыі? Зараз-жа найвялікшы поспех маюць толькі прапаведпікі разбурэння машын, накшталт Чэйза.
І ны бачым, як выраджаецца навуковая фантастика ў капіталістычных краінах. Прыстасоўваючыся да новых умоў, пісьменнікі-фантасты пі абслуігоўваюпь фашызм, ці робяць няўдалыя разведкі ў сферу бу-дучых социальных адносія.
Бязмежны прастор для навукава-фантастычнага жанра адкрываедца толькі ў нас, у СССР, у краіне рэалізаваных «утопій». Толькі ў нас, у СССР, створаны ўсе ўмовы для развіцця навуковай фантастыкі, бо ў нас ёспь найшырэйшая база для навуковага і тэхнічнага прагрэса при ўдзеле ўсяго многамільённага працоўнага насельніцтва. Маштабы нашага будаўніцтва сапраўды грандыёзны. Гэтыя маштабы раступь з кожным годам, з кожнай пяпігодкай. Ім няма і не можа быць граніцы. Мы бярэм у пераробку і льды Арктыкі і гарачыя пяскі Азіі. Ваду і вецер, палярны холад і сонца мы прымушаем служипь нам. Прыдзе час, і мы возьмемся за пераробку ўсяго земнага шара. Мы ўскрыем скарбніцы Антарк-тыкі, мы ачысцім для культу-ры дзікія джунглі тропікаў, зробім квітнеючымі са-дамі сусветныя пустыні; быпь можа, нават пакроем акіяны плытамі і павялічым, такім чы-нам, жылплошчу для будучага насельніцтва. А далей — палёт на планеты. Аб усім гэтым марыў адзін з найвялікшых навуковых фантастаў К. Э. Цыалкоўскі. I хто скажа, дзе ў гэтых мэрах канчаецца рэальна-выконваемае i дзе пачынаецца нязбытачная фантастика?
Нам патрэбны тысячи, дзесяткі тысяч інжынераў, вучоных, даследяыкаў, вынаходцаў на ўсіх галінах ведаў. Навуковая фантастика дапамагае стварыць іх. Якім чи-нам? Сапраўдны навукова-фантастычны твор развівае фантазію. К. Э. Цыалкоўскі пісаў аб сваім метадзе работы: «Спачатку немінуча ідуць мысль і фантазія. За імі шагае навуковы разлік. I ўжо ў канцы выкананне завяршае мысль».
Разведчикі будучага — навуковыя фантасты — прывучаюпь людзей да смеласні мыслі і расчышчаюць шлях да новага. Навуковая фантастика з’яўляецца застрэльшчыкам новых адкрыццяў, даследванняў, пастаноўкі новых навуко-вых праблем. Велізарнае значэнне навуковай фантастыкі ў гэтай галінке яшчэ нядаўна было падмапавана такімі буйнымі навуковымі дзеячамі, як астраном акад. Глазенап, фізіелаг акад. Ухтомскі, Н. А. Марозаў, старшы заолаг Акадэміі навук праф. Кузнецоў і іншыя.
Урэшце; навукова-фантастычныя творы разам з галоўнай навуковай тэмай папулярызуюць у самай захапляючай форме сучасныя навуковыя і тэхвічныя веды, прыцягваючы да іх пікавасць найшырэйшых мае.
